Zgodnie z prawem dziecko aż do uzyskania pełnoletniości pozostaje pod opieką i władzą rodzicielską obojga rodziców. W zależności od jego wieku, zakres odpowiedzialności rodziców oraz stopień podejmowania za dziecko decyzji jest jednak inny. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności prawo i obowiązek do wychowania oraz do sprawowania pieczy nad majątkiem dziecka. Powinna być ona sprawowana tak, jak tego wymaga dobro dziecka oraz interes społeczny. Oznacza to, że rodzic nie ma prawa pozwalać swojemu dziecku na zachowania dysfunkcyjne, agresywne, narażające innych członków społeczności szkolnej na niebezpieczeństwo.  

Zgodnie z prawem pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana w szkole ma charakter dobrowolny, jednocześnie rezygnacja z niej oznacza rezygnację z przywilejów, jakie przysługują uczniowi o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Do 13 roku życia dziecka rodzice ponoszą odpowiedzialność za wyrządzone przez dzieci szkody, co oczywiście nie oznacza, że dziecko może czuć się zupełnie bezkarne. W sytuacji celowego wyrządzenia szkody podejmowane są wobec niego pewne kroki wychowawcze. W praktyce oznacza to przyznanie dziecku lub rodzinie kuratora sądowego, umieszczenie dziecka w młodzieżowym ośrodku socjoterapii, a także - w szczególnych sytuacjach wskazujących na wysoki poziom demoralizacji – w młodzieżowym ośrodku wychowawczym.  

Rodzic decyduje o badaniu lekarskim dziecka, podejmowanym leczeniu, jak również o koniecznych zabiegach operacyjnych do 16 roku życia. W przypadku zabiegów operacyjnych taka zgoda musi być udzielona na piśmie. Jednak w sytuacji zagrożenia życia, np. wskutek zażycia przez dziecko nieznanej substancji, to lekarz decyduje o podjęciu niezbędnych kroków mających na celu ratowanie zdrowia dziecka. Jeżeli rodzice stanowczo się temu sprzeciwiają, konieczne jest wezwanie przez lekarza policji i/lub przedstawiciela opieki społecznej.

Na rodzicu spoczywa obowiązek zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne. Jeśli skutkiem zaniechania rodziców (prawnych opiekunów) będzie nieuczęszczanie dziecka do szkoły organ jednostki samorządu terytorialnego nakłada na rodziców (prawnych opiekunów) grzywnę. Grzywna nakładana może być wielokrotnie, z tego samego tytułu - aż do osiągnięcia pożądanego skutku, albo do osiągnięcia górnej granicy kwotowej.